مصوب 11/5/1374

ماده 1- محور و اساس حمایتها و اقدامات اجرایی موضوع این آیین‌نامه عبارت است از ایجاد امنیت اجتماعی و اقتصادی و فراهم کردن زمینه‌ها و موجبات عادی سازی زندگی زنان و کودکان بی سرپرست موضوع ماده (2) قانون تامین زنان و کودکان بی‌سرپرست که از این پس در این آیین‌نامه به اختصار قانون نامیده می‌شود.
ماده 2- کودکان بی سرپرست مشمول قانون با هماهنگی نیروی انتظامی مورد شناسایی قرار می‌گیرند و پس از تحقیقات اولیه و طی مراحل قانونی از طریق مراجع ذی‌صلاح قضایی به سازمان بهزیستی کشور معرفی می‌شوند.
تبصره- در موارد اضطراری به منظور حفظ سلامت کودکان، واحدهای بهزیستی راساً کودکان کمتر از هفت سال را با رعایت ضوابط، پذیرش موقت می‌کنند و متعاقب آن مدارک و گزارش‌های لازم را به مراجع ذی صلاح قضایی ارسال و اعلام می‌کنند.
ماده 3- مشمولان موضوع مواد (3) و (6) قانون همچنین مشمولانی که در نتیجه اقدامات حمایتی و خدمات و تسهیلات دریافتی به تشخیص مددکاران و تایید مدیران مسئول، توانایی لازم را برای گذراندن زندگی عادی و خوداتکایی کسب کرده باشند، از شمول اقدامات حمایتی خارج می‌شوند و مجاز به استفاده از حمایت‌های موضوع این آیین‌نامه نیستند.
ماده 4- اقدامات اجرایی به منظور ایجاد حمایت‌های اجتماعی و اقتصادی از زنان و کودکان بی سرپرست عبارتند از:
الف- خدمات آموزشی و تربیتی در سطوح آمادگی و پیش دبستانی تا تحصیلات عالی.
ب- خدمات حرفه آموزی و آموزش‌های فنی و حرفه‌ای.
ج- خدمات کاریابی و اشتغال.
د- مددکاری، مشاوره و راهنمایی.
هـ - نگهداری و مراقبت از افراد نیازمند به ویژه کودکان و سالمندان، متناسب با نیازها و شرایط سنی، جنسی و اجتماعی هر فرد یا خانواده تحت پوشش به صورت مستقیم و غیر مستقیم تا حصول اطمینان از بازتوانی و خوداتکایی کامل آنان توسط سازمان بهزیستی کشور و سازمان‌های بهزیستی استان‌ها.
تبصره 1- پسران بی سرپرست تا رسیدن به سن قانونی- موضوع ماده (79) قانون کار- و دختران بی سرپرست تا زمانی که ازدواج نکرده باشند، مشمول پذیرش در واحدهای نگهداری شبانه‌روزی می‌شوند.
تبصره 2- دختران بی سرپرستی که واجد شرایط پذیرش در واحدهای شبانه‌روزی نباشند، بنا به تشخیص سازمان بهزیستی از حمایت‌های موضوع این آیین‌نامه بهره‌مند می‌شوند.
تبصره 3- به منظور جلوگیری از جدایی فرهنگی و اجتماعی کودک از فرهنگ بومی خود و فراهم شدن زمینه بازگشت به خانواده و اجتماع، حتی‌الامکان کودکان بی سرپرست در شهرهای محل تولد یا شهرهای همجوار پذیرش و نگهداری می‌شوند و در صورتی که در بدو پذیرش، والدین یا بستگان کودک شناسایی شوند، به منظور پیش‌گیری از ورود کودکان به واحدهای شبانه‌روزی و حفظ نهاد خانواده در صورت نیاز نسبت به ارایه حمایت‌های مالی، فرهنگی و اجتماعی طبق ضوابط و آیین‌نامه‌های مربوط اقدام می‌شود.
تبصره 4- شرایط خانواده‌های داوطلب واجد شرایط و نحوه نگهداری آنها بر اساس دستورالعمل اجرایی مورد عمل سازمان بهزیستی کشور تعیین می‌شود.
ماده 5- پرداخت‌های غیر مستمر، ناظر بر فراهم ساختن و تهیه امکانات ابزار و وسایل حرفه‌آموزی، کار و اشتغال، تامین هزینه‌های کارآموزی و آموزش‌های فنی و حرفه‌ای، پرداخت سرمایه کار و تامین هزینه‌های تشکیل خانواده و ازدواج به تناسب شرایط و توانایی‌های جسمی، اجتماعی و اقتصادی مشمولان است که سالانه در حد اعتبارات مصوب در برنامه‌های مربوط توسط سازمان بهزیستی کشور و سازمان‌های بهزیستی استان‌ها به مشمولان نیازمند و واجد شرایط اختصاص می‌یابد.
تبصره- مستمری ماهانه خانواده‌هایی که از سرمایه کار و اشتغال و ابزار و وسایل کار استفاده می‌کنند، حداکثر پس از شش ماه از تاریخ استفاده قطع می‌شود.
ماده 6- میزان و مدت پرداخت‌های مستمر به ترتیب زیر تعیین می‌شود:
الف- مستمری ماهانه:
افرادی که به تنهایی زندگی می‌کنند و خانواده‌های دو نفره، حداکثر 30% حداقل مستمری ماهانه مشمولان قانون استخدام کشوری در هر سال.
- خانواده‌های سه نفره حداکثر 35% حداقل مستمری ماهانه مشمولان قانون استخدام کشوری در هر سال.
- خانواده‌های چهار نفره، حداکثر 40% حداقل مستمری ماهانه مشمولان قانون استخدام کشوری در هر سال.
- خانواده‌های پنج نفره و بیشتر، حداکثر 50% حداقل مستمری ماهانه مشمولان قانون استخدام کشوری در هر سال.
تبصره- کلیه پرداخت‌های یاد شده به صورت نقدی و حتی‌المقدور توسط سیستم بانکی با توجه به اعتبارات دستگاه پرداخت کننده تا حداکثر میزان تعیین شده، انجام می‌شود.

ب- هزینه تحصیلات:
هزینه تحصیلات برای هر یک از دانش‌آموزان و دانشجویان خانواده‌های تحت حمایت حداکثر معادل 5000 ریال در ماه تعیین می‌شود.

ج- حق سرانه بیمه خدمات درمانی:
حق سرانه بیمه خدمات درمانی برای هر یک از زنان و کودکان بی سرپرست معادل رقم مصوب هر ساله از محل اعتبارات موضوع ماده (14) قانون بیمه همگانی خدمات درمانی کشور- مصوب 1373- در اختیار کمیته امداد امام خمینی (ره) قرار می‌گیرد. کمیته یاد شده موظف است کلیه خانواده‌ها و افراد مشمول این آیین‌نامه را تحت پوشش بیمه خدمات درمانی درآورد.

د- هزینه نگهداری:
بخشی از هزینه نگهداری و مراقبت از کودکان بی سرپرست و زنان سالمند مشمول در مراکز نگهداری شبانه‌روزی غیر دولتی همچنین مراکزی که به شکل هیات امنایی اداره می‌شوند، به صورت سرانه توسط سازمان بهزیستی تامین و پرداخت می‌شود. سازمان بهزیستی موظف است اولویت نگهداری افراد مشمول را در میان خانواده‌های داوطلب واجد صلاحیت فراهم کند و شرایط را با پرداخت هزینه سرانه نگهداری تعیین شده رعایت نماید و گسترش دهد.
تبصره 1- هزینه نگهداری و مراقبت از مشمولان نیازمند در مراکز نگهداری وابسته به سازمان بهزیستی، کماکان از محل اعتبارات جاری این سازمان در برنامه‌های ذی‌ربط تامین می‌شود و افرادی که در مرکز توانبخشی و حمایتی سازمان بهزیستی نگهداری می‌شوند، مشمول پرداخت‌های فوق قرار نمی‌گیرند.
تبصره 2- اقدام به تامین مسکن مشمولان نیازمند در قالب سیاست‌ها و اقدامات حمایتی دولت با استفاده از تسهیلات اعطایی بانکی صورت می‌گیرد.
ماده 7- مبانی و میزان پرداخت مستمری‌های مشمولان این آیین‌نامه در سازمان بهزیستی و کمیته امداد امام خمینی (ره) هماهنگ و یکسان می‌باشد.
ماده 8- در شرایطی که انجام و ارایه خدمات آموزشی و نگهداری مشمولان این آیین‌نامه در مراکز غیر وابسته به سازمان بهزیستی اعم از بخش دولتی و غیر دولتی یا در خانواده صورت گیرد، هزینه‌های مربوط به صورت سرانه از محل اعتبارات مصوب سالانه سازمان بهزیستی کشور و سازمانهای بهزیستی استانها پرداخت می‌شود.
ماده 9- افراد و خانواده‌های تحت پوشش علاوه بر کسب موقعیت‌ها و شرایط موضوع ماده (6) قانون، در صورت نیل به خود اتکایی و کسب توانایی لازم برای زندگی متعارف (به تشخیص مددکاران و تایید مدیران ذیربط) مجاز به استفاده از حمایت اقتصادی و دریافت مستمری نخواهند بود.
ماده 10- سازمان بهزیستی کشور و سازمان‌های بهزیستی استان‌ها موظف به بررسی و تنظیم برنامه‌های اجرایی و ارایه و طرح آن در قالب بودجه عملیاتی سالانه پیشنهادی به سازمان برنامه و بودجه برای ایجاد تعادل لازم بین حجم و میزان فعالیت‌ها و اقدامات و منابع اعتباری قابل تخصیص سالانه هستند.
ماده 11- سازمان بهزیستی کشور و سازمان بهزیستی استان‌ها موظفند ضمن اعمال نظارت مستمر و برنامه‌ریزی شده بر مراحل اجرایی اقدامات، گزارش اقدامات و فعالیت‌های انجام یافته را هر شش ماه یک بار به سازمان برنامه و بودجه ارسال کنند.
ماده 12- در اجرای مواد (7) و (8) قانون، سازمان بهزیستی مکلف است موارد تخلف را پس از بررسی و تشخیص تخلفات به مراجع ذی‌صلاح قضایی منعکس و متخلفان را با تشکیل پرونده برای اعمال مجازات‌های مالی مقرر در ماده (7) قانون معرفی کند.
ماده 13- وزارت امور اقتصادی و دارایی به منظور نگهداری حساب مبالغ واریزی جرایم موضوع مواد (7) و (8) قانون، حساب جداگانه‌ای به عنوان سازمان بهزیستی کشور با رعایت تبصره (1) ماده (7) قانون افتتاح می‌کند. مبالغ واریز شده به حساب یاد شده همچنین مشارکت‌های مردمی و هدایای نقدی مردم به سازمان بهزیستی در اجرای قانون، به عنوان بخشی از منابع تامین اعتبار اقدامات اجرایی قانون محسوب می‌شود.
ماده 14- سازمان بهزیستی کشور موظف است مددکاران (ترجیحاً مددکاران زن) خود را برای نظارت و آگاهی از وضعیت کودکان و زنان سالمند سپرده شده به خانواده‌های داوطلب و مراکز، اعزام کند.

معاون اول رییس جمهور- حسن حبیبی